Kedilerde böbrek yetmezliği nedir?
Sağlıklı böbrekler kandaki atıkları ortadan kaldırır, normal elektrolit dengesini korur, hidrasyonu ve kalsiyumu düzenler, kan basıncını yönetir ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyarır. Ek olarak böbrekler, D vitamininin vücut tarafından kullanılabilmesi için düzenlenmesine yardımcı olur. Kediniz böbrek yetmezliği yaşıyorsa, böbrekler artık verimli çalışmıyor demektir. Kısaca; böbrekler, atık ürünleri kan dolaşımından uzaklaştırmak, potasyum ve sodyum gibi bazı temel minerallerin seviyelerini düzenlemek, suyu korumak ve idrar üretmek faaliyette bulunan hayati bir organdır.
Böbrek yetmezliği böbrekleri ve ilgili organları etkileyen bir dizi durumdan kaynaklanabilir. Kedilerde iki tür böbrek yetmezliği vardır ve nedenleri, tedavi seçenekleri ve prognozları farklıdır.
Akut Böbrek Yetmezliği
Bu tür böbrek yetmezliği günler veya haftalar içinde aniden ortaya çıkar. Her yaştaki kedilerde olabilir ve tipik olarak zehirler, travmalar, hastalıklar, organ yetmezliği, ilaçlar ve diğer nedenlerden kaynaklanır.
Akut böbrek yetmezliği, zamanında yakalanırsa sıklıkla kronik hal almadan tedavi edilebilir ve kalıcı böbrek yıkımı yok denecek kadar azdır.
Kronik Böbrek Yetmezliği
Kronik böbrek yetmezliğinde böbrekler, kanı toksinlerden arındırma yeteneklerini kaybettikleri için aylarca veya yıllarca yavaş yavaş görevini yapmazlar. Bu tür böbrek yetmezliği böbreğin fonksiyonlarının tamamını kaybetmesine yol açabilir.
Kedilerde böbrek yetmezliğine ne sebep olur?
Kedinizin böbreklerindeki filtreleme sistemi binlerce mikroskobik tüpten (nefron) oluşur. Bazı nefronlar hasar görürse böbrek çalışmaya devam ederken, çok sayıda nefron, telafi edemeyecekleri kadar aniden yıkımlanırsa, böbrekler iflas edebilir.
Böbrek yetmezliğinin en acil belirtisi, kandaki tehlikeli toksinleri temizlemeyi bırakmalarıdır. Kedilerin böbrekleri yaşla birlikte iflas etmeye başlasa da risk altında olanlar yalnızca yaşlılar değildir.
Kedilerde hem akut hem de kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri şunlardır:
Toksinlerin veya zararlı maddelerin yutulması (zehirli bitkiler, antifriz, fare zehiri, insan ilaçları)
Dehidrasyon (Vücudun sıvı kayıpları ve susuz kalması)
Bakteriyel enfeksiyon (idrar yolu, böbreklere giden bakterilerle enfekte olur)
Kanser gibi hastalıklar
Pıhtılaşma bozuklukları
Düşük kan basıncı (hipotansiyon)
Kalp yetmezliği
İdrar yolu tıkanmaları
Spesifik ilaçlar (bazı kemoterapi ilaçları veya antibiyotikler)
Travma (yırtılmış mesane veya kırık pelvis)
Şok (Hızla aşırı miktarda kan kaybı, aşırı ısınma, kusma, ishal ve daha fazlası nedeniyle)
Kronik Böbrek Yetmezliği
Genetik
Otoimmün hastalıklar (bağışıklık sisteminin vücudun organlarına saldırdığı)
Kistler (böbreklerdeki dokuları büyütür ve yok eder)
Böbrek Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?
Kedinizin böbrekleri vücudundaki atıkları atmıyorsa, birçok belirti fark edebilirsiniz. Kedilerde böbrek yetmezliğinin genel belirtileri şunları içerebilir:
Akut böbrek yetmezliği olan kedilerde klinik belirtiler şunları içerir:
• Ani başlayan iştah azalması
• Uyuşukluk veya halsizlik
• Kusmuk, bazen kanlı
• İshal veya kanlı ishal
• Nefeste amonyak benzeri koku (kanda biriken üremik toksinler nedeniyle)
• İdrara çıkmadaki değişiklikler (büyük miktarlar veya çok az idrar)
• Şişmiş böbreklere bağlı karın ağrısı (akut böbrek yetmezliği vakalarında görülür)
• Nöbetler
Kronik böbrek hastalığı ile ilişkili son dönem böbrek yetmezliği olan kedilerde klinik belirtiler.
• Anoreksiya/yemeyi reddetme
• Kusma
• Uyuşukluk/aşırı uyku hali
• Dehidrasyon
• Karışıklık (muhtemelen ilerleme hızı ve huzursuzluk)
• Davranış değişiklikleri (geri çekilme, sinirlilik)
• Kontrolsüz idrara çıkma veya dışkılama
• Nefese amonyak benzeri koku
• Nöbetler
• Vücut ısısının düşürülmesi
• Yağlı, dağınık, ince tüylü kaban
Kronik böbrek yetmezliği yıllar içinde kademeli olarak ilerleyebileceğinden, bunu fark etmek zordur. Semptomları gördüğünüzde, hastalık çoktan ilerlemiş olabilir. Bununla birlikte, uygun tedavi ile kronik böbrek yetmezliği yaşayan bazı kediler, yıllarca iyi bir yaşam kalitesine sahiptir.
Kronik böbrek yetmezliğinin belirtileri arasında kolayca morarma veya kanama ve artan idrara çıkma yer alır.
Böbrek Yetmezliğini Nasıl Teşhis Edilir?
Akut böbrek yetmezliği vakalarında, durumu teşhis etmek ve tedavinin en iyi yolunu belirlemeye yardımcı olmak için muhtemelen kan tahlili, idrar örnekleri ve görüntüleme (röntgen ve ultrason) yapılmaktadır.
• Anemi
• Yüksek kan üre azotu ve kreatinin
• Elektrolit konsantrasyonu (sodyum, potasyum, kalsiyum ve fosfor) ölçülerek anormal hidrasyon seviyeleri
Son dönem böbrek yetmezliği vakalarında, böbrek yetmezliğinin evresini belirlemeye yardımcı olmak için yukarıda listelenen aynı belirtilerin çoğu aynı anda tatbik edilmektedir.
Kedilerde böbrek yetmezliği nasıl tedavi edilir?
Kedilerde kronik böbrek yetmezliğini tedavi etme seçenekleri sınırlıdır. Özel diyet mamalar, takviyeler ve bulantı önleyici ilaçlar gibi böbrek hastalığını yönetmek için semptomatik tedavi izlenmektedir. Böbrek yetmezliğini tedavi etmenin amacı, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları yönetmektir. Semptomlara ve evrelerine bağlı olarak, tedavi seçenekleri arasında dehidrasyonu düzeltmek için intravenöz sıvılar, vitamin enjeksiyonları, mide bulantısını yönetmek için ilaçlar, düşük potasyum seviyelerini düzeltmek için takviyeler ve diğer önlemler yer alabilir.
Daha yoğun tedavi için, kedilerin kanını filtreleyen hemodiyaliz mevcuttur. Bu böbrek yetmezliğini iyileştirmez ancak yaşam kalitesini artırabilir. Ancak çok az veteriner kliniği gerekli ekipmana sahiptir ve maliyeti çok yüksektir.