Epilepsi, bilinen bir nedeni veya anormal beyin lezyonu (beyin hasarı veya hastalığı) olmadan tekrarlayan nöbetlerle karakterize edilen bir beyin bozukluğudur. Başka bir deyişle, beyinin anatomik olarak normal görünmesine rağmen ama anormal çalışmasıdır. Nöbet, beynin elektriksel aktivitesindeki bozulmadan kaynaklı seğirme, titreme, titreme, konvülsiyon ve/veya spazm gibi belirtilere neden olan ani bir problemdir.
Epilepsiye ne sebep olur?
Epilepsinin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak birçok köpekte genetik olduğundan şüphelenilmektedir. Daha yüksek epilepsi oranına sahip yaygın ırklar arasında Beagles, Bernese Dağ Köpekleri, Border Collie'ler, Boxer’lar, Cocker Spaniel'ler, Collie'ler, Dachshunds, Golden Retriever'lar, Irish Setters, Irish Wolfhounds, Keeshonds, Labrador Retrievers, Poodles, St. Bernards, Shepherds bulunur. Epilepsi köpeklerde yaygın görülmesine rağmen, kedilerde nadirdir.
Epilepsinin klinik belirtileri nelerdir?
Nöbetlerin görünümü değişebilir ve lokalize veya odaksal veya tüm vücudu etkiler. Genel vücudu etkileyen nöbetler daha yaygındır ve genellikle boyun ve bacaklarda sertleşme, tökezleme ve düşme, kontrol edilemeyen çiğneme, salya akması, uzuvlarda ileri geri hareketler, mesane kontrolünün kaybı, dışkılama, ses çıkarma ve şiddetli ile karakterizedir. Nöbetler birkaç saniye ila birkaç dakika arasında görülmektedir, ortalama olarak yaklaşık 30-90 saniye sürer. Evcil hayvan bu süre boyunca genellikle çevreden habersizdir. Nadiren bazı durumlarda nöbetler durmaz ve uzar, bu duruma status epileptikus denir.
Daha sonra, evcil hayvan anlam veremediği bir durum yaşar, kafası karışmış, sersemlemiş veya uykulu görünebilir; buna post-iktal dönem denir. Her epilepsi nöbetinin sonunda etrafa korku ile boş bakan köpekler gözlemlenir.
Nöbetten önce birçok evcil hayvan da epilepsi nöbetini yaşayacağını hisseder. Evcil hayvanın yaklaşan bir nöbeti hissedebiliyormuş gibi endişeli, korkmuş veya sersemlemiş görünmesiyle karakterize edilir. Tüm köpeklerin yüzde ikisinin yaşamları boyunca nöbet geçireceği tahmin edilmektedir.
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Epilepsi bir dışlama teşhisidir; epilepsi tanısı ancak diğer tüm nöbet nedenleri dışlandıktan sonra konur. Kapsamlı bir tıbbi öykü ve fizik muayene yapılır, ardından kan ve idrar testleri ve radyografiler gibi teşhis testleri yapılır. İlk test sonuçlarına bağlı olarak Veteriner hekimler safra asitleri, beyin omurilik sıvısı (BOS) testi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi ek testlere başvurulabilir. Çoğu durumda bir neden bulunamaz. Nöbetlerin ilk görüldüğü zaman bir köpeğin yaşı da tanı konmasında yaygın bir faktördür.
Epilepsinin tedavisi nedir?
Antikonvülsanlar (nöbet önleyici ilaçlar) epilepsi için tercih edilen tedavi yöntemidir. Yaygın olarak kullanılan birkaç antikonvülsan vardır ve tedaviye bir kez başlandığında muhtemelen ömür boyu devam edecektir. Bu ilaçları aniden durdurmak nöbetlere neden olabileceğinden mutlaka hekim gözetiminde başlanmalı ve bırakılmalıdır. Düzensiz ilaç kullanımı (ilaçları başlatıp sonra durdurmak, kan seviyelerinin dalgalanmalara neden olan hapları vermeyi unutmak ), evcil hayvanınızı daha sık veya daha şiddetli nöbetlere yatkın hale getirebilir, bu nedenle ilacı zamanında vermek önemlidir.
Antikonvülsan ilaçları keserek ve yeniden başlatarak bir süreç izlenmesi hastayı daha da kötüleşebilir. Bu nedenle, antikonvülsan tedavi genellikle yalnızca aşağıdaki kriterlerden biri karşılandığında reçete edilir:
Ayda birden fazla nöbet: İlaç gerekliliğini ve tedaviye yanıtı belirlemek için tüm bölümlerin tarihini, saatini, uzunluğunu ve şiddetini kaydetmeniz gerekecektir.
Nöbet kümeleri: Evcil hayvanınızın nöbet grupları veya 'kümeleri' varsa (çok kısa bir süre içinde bir nöbet diğerini takip eder), durum sürekli, bitmeyen bir nöbetle karakterize hayatı tehdit eden bir durumdur.
Şiddetli nöbetler: Uzun süreli veya aşırı derecede şiddetli nöbet bölümleri. Bunlar tedavi olmaz ise zamanla kötüleşebilir.
Köpeklerde Epilepsi İlaçları Nelerdir?
En yaygın ilaç fenobarbitaldir ve uzun yıllardır başarıyla kullanılmaktadır. İlk tercih ilaçlar olarak kabul edilebilecek diğer ilaçlar arasında potasyum bromür (Kbr), zonisamid ve levetirasetam bulunur. Bazı hastalarda birden fazla ilaç kullanılması gerekebilir. Bazen eklenen ek ilaçlar arasında gabapentin veya klonazepam bulunur.
Kan izleme testleri, fenobarbital ve potasyum bromür için belirli aralıklarla (haftalardan aylara kadar) yapılır. Bu testler, doğru doz seviyelerinin belirlenmesine yardımcı olmak için kullanılır, ancak bazı durumlarda ilaçların tehlikeli yan etkileri olabileceğinden organ fonksiyonunu kontrol etmek için de kullanılır.
Epilepsili bir evcil hayvanın prognozu nedir?